Grzegorz Rogowski – Skazane na zapomnienie. Polskie aktorki filmowe na emigracji

Autor: Grzegorz Rogowski

Wydawnictwo: Muza

Gatunek: biografia

ISBN: 978-83-287-0465-7

Film, zaraz obok książek jest jednym z moich głównych zainteresowań. Oglądam dużo, całkiem sporo o historii filmu przeczytałam, ale muszę przyznać, że nieco na bakier jestem z filmem polskim. Niewiele jest polskich produkcji filmowych, do których powracam, a co za tym idzie nie zgłębiałam również historii filmu polskiego. Oczywiście najbardziej znani twórcy czy aktorzy nie są mi obcy, ale o gwiazdach filmowych przedstawionych w książce Grzegorza Rogowskiego czytałam po raz pierwszy. Zapewne nie ja jedna, bo tytuł: „Skazane na zapomnienie” mówi sam za siebie.

Zofia Nakoneczna, Nora Ney, Renata Radojewska, Jadwiga Smosarska, Janina Wilczówna, Tamara Wiszniewska i Lena Żelichowska to bohaterki książki Rogowskiego. Choć każda była inna i jedyna w swoim rodzaju, łączyła je przedwojenna sława i późniejsze zapomnienie. Jedne święciły największe sukcesy na deskach teatrów, występując w rewiach, inne specjalizowały się w filmach z wielkiego ekranu. Wszystkie były gwiazdami przyzwyczajonymi do bycia w centrum uwagi, do życia w dostatku, ale i do ciężkiej pracy, która sprawiła, że znalazły się w takim miejscu swojego życia. Gdy ich kariery były w szczycie rozwoju stało się to, czego się od dłuższego ludzie obawiali – rozpoczęła się wojna. Żadna z aktorek nie zdecydowała się na pozostanie w bombardowanej Warszawie. Niektóre z nich od razu starały się opuścić Polskę, niektóre wyjechały do teoretycznie bezpieczniejszych wsi, ale koniec końców wszystkie pożegnały się z ojczyzną.

Losy aktorek, gdy znajdowały się jeszcze w Polsce, są dobrze znane. Udokumentowały je przede wszystkim czasopisma filmowe, dzienniki, kwartalniki czy tygodniki. Można w nich znaleźć wielokrotnie udzielane wywiady oraz zdjęcia. To wszystko autor książki obficie nam przytacza, dzięki czemu ma się czasami wrażenie, że to aktorki opowiadają same o sobie – bardzo mi się ten zabieg podobał. Co jednak działo się z gwiazdami po wybuchu wojny? Grzegorz Rogowski podjął się ciężkiej pracy – odnalezienia po nich jakichkolwiek śladów. Dotarł do krewnych aktorek i dzięki ich pomocy, oraz ich archiwów był w stanie opowiedzieć nam o ich niełatwym życiu na emigracji.

Oprócz części biograficznej napisanej przez pana Rogowskiego, niezwykle ciekawe są również dwa rozdziały Michała Pieńkowskiego. W pierwszym rozdziale książki przybliża nam on świat polskiego kina tamtych lat: jak można było zostać gwiazdą, gdzie należało bywać i jakie predyspozycje wykazywać aby mówiła o nas cała Polska, a nawet zagraniczne media. Ciekawie było się przekonać, że celebryctwo nie jest wyznacznikiem tylko naszych czasów. Z kolei w ostatniej części książki dowiadujemy się bardziej technicznych ciekawostek na temat starych taśm i ich przeniesieniu na nośniki cyfrowe.

Książka jest przepięknie wydana – twarda oprawa, bogactwo archiwalnych zdjęć – uczta dla oczu. Jeśli chodzi o samą treść, to aż ciężko się od książki oderwać. Losy aktorek są tak ciekawe, a co ważne równie ciekawie i pięknie opowiedziane, że aż czuję niedosyt. Dawno książka biograficzna nie zrobiła na mnie tak wielkiego wrażenia. Po przeczytaniu ostatniej strony, aż chce się powiedzieć: więcej!

K.

 Za możliwość przeczytania książki dziękuję bardzo wydawnictwu Muza